Banyo Hataları

Banyo Hataları
cilt tutkalı
Banyo karışım oranından, banyo sıcaklığından ve banyo süresinden kaynaklanan bazı hatalar oluşabilir. Bu hataları şöyle açıklayabiliriz.

Banyonun kuvvetli olması: Üzerinde yazan karışım oranından fazla açma banyosu, az su kullanılması. Bu durumda banyo işlemi çok hızlı gelişecek ve kalıp üzerindeki iş olan yerlerde kayıplar olacaktır. Diğer bir ifadeyle iş olan yerlerde incelme meydana gelecektir.

Banyonun zayıf olması: Üzerinde yazan karışım oranından daha az açma banyosu, daha fazla su kullanılması. Bu durumda banyo işlemi çok uzun olacak ve kalıp üzerinden iş olmayan yerler tam olarak atılamayacaktır. iş olan yerlerin kenarlarında şişme meydana gelecektir.

Banyo süresinin uzun olması: Banyo süresi normalden fazla olursa kalıp üzerindeki işlem devam edecek ve iş olan yerlerde nokta kayıpları ve incelme olacaktır

Banyo süresinin kısa olması: Banyo süresi normalden kısa olursa kalıp üzerindeki işlem tam olarak bitmeyeceğinden kalıp tam olarak açılamayacaktır. Kalıp üzerindeki iş olmayan yerlerdeki emülsiyon tabakası tam olarak atılamayacaktır. Bu nedenle iş olan yerlerde şişme meydana gelecektir
köşe yuvarlama makinesi
Banyo sıcaklığının düşük olması: Banyo sıcaklığı düşük olursa kalıp açma işlemi daha uzun sürede gerçekleşir. Kalıp tam olarak açılamayabilir

Banyo sıcaklığının yüksek olması: Banyo sıcaklığı yüksek olursa, kalıp açma işlemi çok hızlı gerçekleşir. Nokta kayıpları olabilir

Çalışma Esasları

Çalışma Esasları
giyotin kesme makinesi
Makinede; açma banyosu, su, koruyucu zamk ve kurutma üniteleri bulunmaktadır. Her ünite merdanelerden oluşmaktadır. Kalıp önce açma banyosunun bulunduğu üniteden geçer, burada üzerindeki emülsiyon atılır. Su ünitesinden geçerken kalıp yüzeyi temizlenir. Koruyucu zamk ünitesinde kalıbın yüzeyi koruyucu zamk ile kaplanır. En son kalıp kurutularak kullanıma hazır şekilde makineden çıkar. Bu makineler kullandıkları açma banyosunu, suyu ve koruyucu zamkı devamlı yeniledikleri için kalıplar hep aynı özellikte açılırlar. Banyo süresini ve sıcaklığını ayarlama dijital olarak yapılmaktadır.

Kalıp Banyo Makinesi Sıvıları

foto albüm yapma makinesi

Bu makinelerde kullanılan açma banyosu, su ve koruyucu zamk elle yapılan banyolarda kullanılanlarla aynıdır. Karışım oranına göre hazırlanan banyo birinci üniteye, su ikinci üniteye, koruyucu zamk da üçüncü üniteye konur. Otomatik yenileme yapabilmek için bu ünitelere bağlı hortumlar bidonların içine konur ve belirli zaman aralıkları ile makine kullandığı sıvıları yeniler.

Banyo Süresi Tespiti

Banyo Süresi Tespiti
kırım makinesi
Kalıp banyo süresi çok iyi tespit edilmelidir. Değişik sürelerde üç beş kalıp banyosu yapılarak bu süre tespit edilir. Kalıp üzerindeki iş kontrol edilmeli, kalıp densitometresi ile ölçülmelidir. İdeal sürede banyo yapılmış bir kalıbın, baskı kalitesine ve kalıbın baskı ömrüne doğrudan etkisi vardır. Ayrıca banyolar kullanıldıkça bayatlar ve ilk kalıptaki süreyi diğer kalıplarda da uygulamak doğru olmaz. Bunun için ya her kalıptan sonra yeni banyo hazırlanmalı ya da banyo süresi kademeli olarak artırılmalıdır.

Kalıp Banyo Makineleri
kağıt kırım makinası
Kalıp banyo işlemlerinin hep aynı standartta yapılmasını sağlayan makinelerdir.

Banyo Küvetleri

Banyo Küvetleri
ısısal ciltleme makinesi
İşletmeler kullandıkları kalıp ebatlarına göre ya hazır banyo küvetlerini kullanır ya da kendileri özel banyo küvetleri yaptırırlar. Burada en önemli husus kalıbın rahatlıkla sığabileceği bir küvetin seçilmesidir. Banyodan çıkan kalıpların yıkanması için de su tertibatının bulunması gerekir.

Kalıp Banyosu Hazırlama
kağıt katlama makinesi
Kalıp banyosu hazırlarken ölçekli kap kullanılmalıdır. Açma banyosunun üzerinde yazan karışım oranına uygun karıştırılmalıdır. Örneğin üzerinde 1/10 yazıyorsa 1 ölçek kalıp banyosu 10 ölçek su ile karıştırılmalıdır. Kalıp banyosunun sıcaklığı 20 C civarında olmalıdır. Hazırlanan banyo ile birkaç kalıp açıldıktan sonra banyo bayatlar ve kalıbı istenilen özellikte açmaz. Kalıp banyosu hazırlarken iş elbisesi ve eldiven kullanılmalıdır. El ve yüz ile temasından kaçınılmalıdır.

KALIP BANYOSU

KALIP BANYOSU
ısısal cilt makinesi
Pozlandırma işlemi biten kalıplar özel olarak hazırlanmış kalıp banyosuna girer. Banyo işleminde, kalıp üzerindeki ışık görerek çözülen kısımlar atılır.

Açma Banyosu (Developer)
perfore makinası
Kalıp üzerindeki ışık görerek çözülen yerlerin atıldığı banyodur. Hazır olarak ihtiyaca göre litrelik bidonlarda satılmaktadır. Piyasada birçok marka açma banyosu bulunmaktadır. Genelde su ile karıştırılarak kullanılırlar. Kullanılan kalıbın üzerindeki emülsiyonun özelliğine göre kalıp banyosu seçilmelidir.

Pozlandırma Hataları

Pozlandırma Hataları
termal selefon
Pozlandırma da amaç montaj folyosundaki işin en iyi şekilde kalıp üzerine aktarılmasıdır. Ancak bunu olumsuz yönde etkileyen birçok faktör vardır.

Kalıp üzerindeki küçük lekeler

Kalıp pozlandırma cihazının camında olabilecek küçük bir toz parçası aynen kalıba geçer ve için üzerinde bir leke olarak çıkar; bunu düzeltmek imkansızdır. Yeni bir kalıp hazırlamak gerekir. Bunun için pozlandırma işleminden önce pozlandırma cihazının camı iyice temizlenmelidir.

İş kenarındaki gölgeler
ısısal cilt makinası
Pozlandırma cihazının vakum sistemi çok iyi olmalı, kalıp ile cam arasında hava kalmamalıdır. Kalıp ile cam arasında kalacak hava, ışığı kıracak ve iş kenarlarında istenmeyen gölgelerin oluşmasına neden olacaktır. Bunun için kalıp pozlandırma cihazlarında kullanılan vakum sisteminin çok iyi olması gerekmektedir.
İş olan yerlerde incelmeler
Poz süresinin fazla olması durumunda ışık, iş olan yerlerin kenarlarından yavaş yavaş sızacak, iş olan yerlerin kenarlarında nokta kayıpları ve incelmeler meydana gelecektir.

Montaj Folyosunun Kalıp Üzerine YerleĢtirilmesi

Montaj Folyosunun Kalıp Üzerine Yerleştirilmesi

Baskısı yapılacak orijinalin montaj folyosu kalıp üzerine yerleştirilir. Burada;
termal selefon malzemesi
Makas payına,
Filmin emülsiyonu ile kalıbın emülsiyonunun çakışmasına,
Kalıp üzerine aktarılacak görüntünün düz olmasına,
Bantların iş üzerine gelmemesine,
Kalıbın ışık altında fazla bekletilmemesine dikkat edilmelidir.

İdeal Poz Süresinin
 termal selefon makinası
Tespiti Ofset kalıbına için aktarılması için montaj folyosunun kalıp üzerine yapıştırılmasından sonra belli bir süre pozlandırılması gerekmektedir. Pozlandırma işleminin güçlü bir ışık kaynağı ile uygun sürede yapılması kalıbın baskı ömrünü ve baskı kalitesini doğrudan etkiler.
İdeal poz süresini ayarlarken;
Işık kaynağının gücüne,
Işık kaynağının kalıba uzaklığına,
Kalıp yüzeyindeki emülsiyon tabakasının özelliğine dikkat edilmelidir.
Birkaç defa pozlandırma işlemi yapılarak bu süre ayarlanabilir.

Ultraviyole ( UV ) Lambalar

Ultraviyole ( UV ) Lambalar
giyotin makinesi
Mor ışık veren lambalardır. Işık şiddeti çok yüksektir. Günümüzde ışık kaynağı olarak en çok kullanılan ve tercih edilen lambalar bunlardır.UV ışık kaynaklarından gözler özenle korunmalıdır. Bu nedenle UV ışık kaynağının kullanıldığı şaselerde perde bulunmaktadır. Özel akım düzenleyiciye ve soğutucu vantilatörlere gerek duyulmaktadır.

Cıva Buharlı Lambalar
selefon makinesi
Cıva buharıyla ışık veren cihazlardır. Cıva buharının elektrik akımıyla ışıması sonucu maviye dönük bir ışık verirler. Yüksek akımla çalıştıkları için transformatöre gerek vardır. Belli bir süre ısındıktan sonra ışık istenilen düzeye ulaşır. Bu lambalar da artık kalıp pozlandırma cihazlarında kullanılmamaktadır.

Floresan Lambalar

Floresan Lambalar
kağıt katlama makinası
Bildiğimiz floresan lambalardır. Bu lambalar profesyonel amaçlar için üretilmiş cihazlarda kullanılmaz. Küçük ebatlı kalıpların pozlandırılmasında kullanılabilir. Elektrik sarfiyatı düşüktür ve ısınma problemi yoktur fakat ışık şiddeti düşüktür. Bu nedenle tramlı işlerde kullanılmazlar.

Xenon Lambalar
Kağıt giyotini
Kuartz camından yapılmış, çeşitli boylardaki cam tüplere doldurulmuş xenon gazıyla çalışırlar. Yüksek voltajla çalıştıkları için özel bir akım düzenleyicisine gerek vardır. Parlak beyaz ışık verirler. Özel bir akım düzenleyiciye gerek duyduğu için pahalıdır. Ayrıca yanma sürecinde oluşan sıcaklığı azaltmak için soğutucu vantilatörlere gerek vardır.

Yapay Işık
Kağıt kesme giyotini
Doğal ışık kaynakları dışında kullanılan ışık kaynaklarıdır. Genel olarak beş ana grupta toplanabilir.

Ark Lambaları
Kağıt kesme makinesi
Ark lambaları eksi ve artı kutuplara sahip iki elektrot kömür çubuğun birbirine temasıyla oluşur. Elektrik akımı verildiği zaman, kömürlerin birbirine değdiği noktada güçlü beyaz bir ışık oluşur. Bu ışığa “ARK” dendiği için lambalar da aynı isimle anılır. Ark lambaları 7000 Ko (Kelvin) değerinde ışık verir fakat pozlandırma anında sürekli olarak karbon monoksit gazı çıkardıkları için insan sağlığına zararlıdır. Günümüzde bu lambalar kalıp pozlandırma cihazlarında kullanılmamaktadır.

Üstten Işıklı şaseler

Üstten Işıklı şaseler
ciltleme makinesi
Pozlandırma ışığının üstte olduğu şaselerdir. Işığın çalışanların gözlerine zarar vermemesi ve dağılmaması için cihazın etrafına bir perde çekilmektedir.

 Işık Kaynakları

Kalıbın pozlandırması çeşitli ışık kaynakları tarafından gerçekleştirilir.

Doğal Işık
spiral cilt makinesi
En büyük ışık kaynağı güneştir. Kalıp pozlandırmada güneş ışığı kullanılmasa da zorunlu hâllerde kullanılabilir.

Kalıp Kopya şaseleri

Kalıp Kopya şaseleri
cilt tutkalı
Kalıpların baskıya hazırlanmasındaki birinci aşama pozlandırmadır. Pozlandırma işleminin yapıldığı cihazlara kalıp kopya şasesi denir. Kalıp kopya şaselerini ikiye ayırabiliriz:

Alttan ışıklı şaseler
Üstten ışıklı şaseler
köşe yuvarlama makinesi
 Alttan Işıklı şaseler Pozlandırma ışığının altta olduğu şaselerdir. Kalıbın yerleştirildiği kapak hareketlidir. Kalıp yerleştirildikten sonra kapak 180 derece döndürülerek kalıbın emülsiyonlu yüzü ışığa doğru çevrilmiş olur. Bu şaselerin kapak kısmının çift yönlü kullanılan çeşitleri de bulunmaktadır. Bu sayede kalıbın biri pozlanırken diğeri pozlandırmaya hazırlanabilmektedir.

Pozlandırma işlemi

Pozlandırma işleminde kullanılacak filmlerde şu özellikler aranır:
giyotin kesme makinesi
Siyah olan kısımlar ışığı geçirmeyecek şekilde tam siyah, şeffaf olan kısımlar ise ışığı kırmayacak şekilde tam şeffaf olmalıdır.
Filmin emülsiyonlu tarafında görüntü ters olmalıdır.
İş olan kısımların köşeleri keskin hatlı olmalıdır.
Tramlı işlerde en koyu yerlerde % 95, en açık yerlerde ise % 5 nokta yoğunluğu bulunmalıdır.
foto albüm yapma makinesi
Pozlandırma işleminde filmin şeffaf kısımlarından ışık geçer ve kalıbın emülsiyonunu pozlandırır. Pozlanan emülsiyon çözülür ve banyo işleminde kalıp üzerinden atılır. Siyah olan kısımlardan ise ışık geçmez ve bu kısımlar banyo işleminden sonra kalıp üzerinde kalarak baskıyı gerçekleştirir.

Emülsiyon

Emülsiyon
kağıt katlama makinesi
Ofset baskıda kullanılan kalıpların yüzeyleri ışığa duyarlı bir madde ile kaplanır. Bu maddeye emülsiyon denir. Fabrikasyon olarak hassaslaştırılmış kalıplar hazır emülsiyonlu kalıplardır.

Hazır emülsiyonlu kalıplar iki çeşittir:
1- Negatif emülsiyonlu kalıplar
2- Pozitif emülsiyonlu kalıplar
kağıt kırım makinası
Günümüzde daha çok ve yaygın şekilde pozitif emülsiyonlu kalıplar kullanıldığı için aşağıdaki işlemler de bu kalıplar üzerinden anlatılmıştır

KALIP POZLANDIRMA

Fabrikasyon Kalıp
Montajlı filmlerin veya dijital görüntülerin farklı ışık kaynakları ile üzerine aktarılan ve bazı kimyasal işlemlerle baskıya hazır hâle getirilen yüzeyi ışığa duyarlı metal plakalardır. Yüksek baskı tirajına dayanıklıdır.
perfore makinası
 Gren ve Grenleme

Gren; kalıp üzerinde baskı sırasında suyun tutunabilmesi için çeşitli yöntemlerle oluşturulmuş çok küçük çukurcuklara veya gözeneklere denir.
Grenleme; gren çukurcuklarını oluşturmak için yapılanan işlemlere denir.
Mekanik grenleme: Kalıbın kum tanecikleri ile bombardıman edilmesi, fırça yardımıyla matlaştırılması veya bilyelerle kalıp üzerine çok küçük çukurlar açılmasına denir.
Elektrokimyasal grenleme: Bu yöntemde kalıbın yüzeyi iletken bir banyoda elektronların alüminyum oksidi çok ince bir tabaka hâlinde ayrıştırmasıyla gözenekli hâle getirilmesidir. Mekanik yolla matlaştırılmış kalıba göre greni çok daha incedir.
ısısal ciltleme makinesi

METAL KLİŞELERİN TEMİZLENMESİ VE DEPOLANMASI

Klişenin Banyodan Sonra Temizlenmesi
ısısal cilt makinası
Klişe su ile durulandıktan sonra tinerle temizlenir. Klişenin yüzeyindeki lak kaplama mürekkeple etkileşime girebileceği ve rakleye (doktor blade) bozuk zemin teşkil edeceği için klişenin yüzeyinden kaldırılır Temizlik esnasında dikkat edilmesi gereken en önemli husus klişenin oyuk alanlarının rötuş lakı ile dolmamasını sağlamaktır.

Klişenin Temizlenmesi

Klişenin kullanılmayacağı zamanlarda, (mesela öğle arası, kahve arası, gece vs) bütün mürekkep kalıntılarının temizlenmesine özellikle dikkat edilmesi gerekir. Mürekkep artıkları klişenin üzerinde kurursa çıkarmak hem zaman alacak, hem malzeme israfına neden olacaktır. Metal klişeleri, üzerlerinde ince bir yağ veya gres tabakası olacak şekilde kuru bir yerde depolayınız. Yağ tabakası kaplamamızın asıl amacı klişenin havayla olan temasını keserek olası oksitlenmeyi önlemektir. Klişeleri, plaka satıcınız tarafından verilen küflenmeyi önleyici kâğıtla sarın. Bunu yapmadan önce klişeden bütün mürekkebin uzaklaştırıldığından emin olun. Eğer bütün mürekkebin uzaklaştırıldığından emin değilseniz, klişeleri üst üste koymayın.
Klişeler perdelerle ayrılmış, tahtadan yapılmış bir rafta depolanabilir. Çok sert olmalarına rağmen, klişeleri birbirine değdirmemeye dikkat edin. Çünkü bir plakanın köşesi başka bir plakayı çizebilir. Bu basit kuralları takip ederseniz, oyulmuş çelik plakanız uzun bir süre kullanılabilir
ısısal cilt makinesi

Yıkama

Yıkama

Bütün işlemler bittikten sonra klişe, suda 20-30 saniye boyunca yıkanarak asitle devam eden etkileşimi ve yedirme işlemi kesilir. Asitten çıkan klişe hemen yıkanmazsa gelişmeye devam edecek ve istenmeyen derinlikler oluşacaktır.
termal selefon makinası
Yedirme Banyosu

Banyo süresine etki eden pek çok etken vardır. Bunlar şöyle sıralanabilir:
Banyo kimyasalı
Banyo sıcaklığı
Metal tipi
Kullanım sayısı
Ajitasyon ( klişeye banyo esnasında sıvı içinde fiziksel hareket vermek) türü vb.
termal selefon
Bir seferden fazla kullandığınız banyolarda yedirme süresi uzayacaktır. Bu sorunu aşmanın yollarından biri banyoya asit eklemek, diğeri ise banyoyu değiştirmektir.

Rötuş

Rötuş
selefon makinesi
Pişirmesi yapılan klişenin rötuşu iki şekilde yapılır. Bunlar kapatma ve kazımadır. Kapatma için asfalt lak kullanılır. Terebentin, vernik ve boyadan oluşan lak, klişe üzerine sürülerek asidin etkisinden korur. Lak klişeye fırça ile sürülür. Lak sürerken işin etrafından geçmek ve klişe eğer fabrikasyon değilse arkasını da lakla kapatmak gerekir. Bu işlemler yapılmazsa klişe asite atıldığında klişenin istenmeyen bölümlerinde yenme oluşacaktır. Bu baskı kalitesini kötü etkileyebilir.

Kazıma rötuşunda ise klişenin yanlışlıkla kapatılan yerleri kretuar ya da maket bıçağı gibi sivri cisimlerle kazınarak asit tarafından yenmesi sağlanır.

Yedirme Banyosu

termal selefon malzemesi

Yedirme banyosu plaka üzerindeki emülsiyon kaplı olamayan yerlerin asitte eritilmesi (yedirilmesi) esasına dayanır.

BANYO

Banyo
Tespit banyosu iki aşamalıdır. İlk aşamada su ile klişenin üzerinde ışık görmeyen yerlerdeki emülsiyonlar temizlenir. İkinci aşama ise klişe yüzeyinde kalan emülsiyonu daha da sertleştirmek için yapılır.

Kağıt giyotini

İkinci aşamanın banyo sıvısını hazır olarak kullanmayacak ve kendiniz hazırlayacaksanız. Banyo içeriği şöyledir. 1 litre su, 80 gr asit kromik Bu karışımı yaparken su sıcaklığı ortalama 20 0C, banyo süresi ise ortalama 20-30 saniye olmalıdır:

giyotin makinesi

Pişirme Bu aşamada klişe yüzeyinde iş olan yerlerdeki emülsiyon pişirilir. Böylece emülsiyon aside dayanabilecek güce erişir. Pişirme işlemi açık ateşte yapılabileceği gibi özel fırınlarda da yapılabilir. Fırının en büyük avantajı emülsiyonu yakmadan pişirmesidir. Klişe hazırlamak için kullanılan fırınların pek çoğunda ısı ayarı bulunmaktadır.

Kromik Asit

Kromik Asit

Kağıt kesme giyotini

Metal kaplama, ahşap koruma, manyetik bant, organik kimyasal maddelerin üretimi ve klişe yapımı gibi birçok alanda kullanılır.

Depolama Koşulları:

Serin ve kuru ortamda depolanmalı, güneş ışığından ve ısı kaynaklarından uzak tutulmalıdır.

Alınması Gereken Önlemler:

Kağıt kesme makinesi

Deri, göz ve solunum yolları korunmalıdır. Temas eden yerler bol su ile yıkanmalıdır. Diret temastan kaçınılmalıdır. Buharının solunulması solunum yollarında tahrişe neden olur. Çalışma esnasında mutlaka eldiven kullanılmalıdır.

CTP (Bilgisayardan Kalıba )

CTP (Bilgisayardan Kalıba )

ciltleme makinesi

Bu teknik yeni bir teknolojidir. Düşük tirajlı metal klişeler için çok ucuz metottur. Asit banyosu ve pozitifler gereksizdir.
Bilgisayara takılan CTP ünitesi bilgisayar tarafından yazıcı olarak algılanır. Bilgisayardan verilen “yazdır” komutu ile hazırlanmış olan görüntü CTP ünitesi tarafından metal klişe üzerine çukurcuklar oluşacak şekilde kazınır. Kazıma işlemi CTP Makineleri tarafından iki şekilde yapılabilir.
1.Lazerle oyma
2 Elmas uçla oyma
Kazımanın derinliği önemlidir. Çoğu kazıma makinesi, derinliğini 25 mikronla sınırlayan kesici desteğine sahiptir. Dikkatli mürekkep sıyırıcı bıçak ayarlarıyla, binlerce baskı sayısına ulaşılabilir.

spiral cilt makinesi

BANYOLAR

BANYOLAR
giyotin makinesi
Tespit Banyosu (Açma Banyosu)

Plakanın pozlandırma işlemi bittikten sonra vakit kaybetmeden banyo aşamalarına geçilmelidir. Unutmamalıdır ki dışarıda duran plaka pozlanmaya devam edecek ve işin kalitesi düşecektir.

Tespit ve yedirme banyosunda iki çeşit asit kullanılmaktadır. Bunlar asit kromik ve nitrik asittir.

Asitler sulu çözeltilerinde H+ iyonu bulunduran maddelerdir. Bazlarla nötrleşme tepkimesine girerek H2O ve tuz oluştururlar. H2SO4 (sülfürik asit), HCl (Hidroklorik asit) ve HNO3(Nitrik asit) en çok bilinen asitlerdir. Ayrıca meyvelerde de birkaç tür asit vardır. Turunçgillerde sitrik, elmada malik, üzümde tartarik ve çilekte folik asit bulunur. Asitlerin başlıca özellikleri şunlardır:
kırım makinesi
Tatları ekşidir.
Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.
Mavi turnusol kâğıdının rengini kırmızıya çevirirler.
Metallerle tepkimeye girerek tuz+H2 çıkartırlar.

Tespit banyosunda kullanılan kromik asidin tipik özellikleri aşağıda verilmiştir.